Đài Á Châu: Nét văn hóa độc đáo hay niềm tin một nửa?

Theo Đài Á Châu, lại 1 ngày Xá tội vong nhân qua đi, người người thân nhà cúng chúng sinh để thực hiện Thiện tâm. Và cũng như 1 số năm cách đây không lâu, cảnh “giật cô hồn” lại trở nên đề tài tranh luận sôi nổi. Người cho là phản cảm, kẻ lại cho là một nét văn hóa thường ngày của người dân Nam Bộ. Nhưng giả dụ muốn bình luận, thì ít ra cũng phải hiểu những nghi lễ, thực hành tôn giáo, rốt cục là để khiến, theo Đài Á Châu. Có thể tìm hiểu thêm Đài Á Châu tại https://www.dkn.tv/khac/trung-quoc-tro-thanh-noi-xuat-khau-xac-chet-so-mot-the-gioi-nhu-the-nao.html

Cúng cô hồn mà ko biết cô hồn có dùng được ko

Theo tôn giáo dân gian thì ngày rằm tháng 7 là ngày mở cửa địa ngục tù, những vong nhân được xá tội. Người Việt xưa tin rằng ngày lễ này sở hữu liên quan đến công việc đồng áng của người nông dân. Hàng năm cứ tới tháng 6 và tháng 7 (âm lịch) là vào vụ thu hoạch mùa màng, người dân thường cầu xin Thần linh bắt giam các yêu ma, oan hồn lại cho khỏi quậy phá để họ với thể thu hoạch được thuận tiện. Đến đúng 15/7 mọi việc đã hoàn tất nên “ông Thần nghĩa trang, chủ nhà tha thợ cấy”, “mở cửa ngục xá tội vong nhân”. Vì thế cô hồn, dã quỷ được thả ra trở lại. Chính vì thế mà theo tục lệ dân gian, vào ngày này người dân sẽ cúng cháo, gạo, muối cho quỷ đói.

Theo Đài Á Châu, ngày Xá tội vong nhân cũng lại được cho là bắt nguồn từ tích cổ Trung Hoa gắn liền với truyền thuyết dân gian cho rằng từ mùng 2/7 âm lịch, Diêm Vương ra lệnh khởi đầu mở Quỷ Môn Quan để ma quỷ trở lại người đời và đến rằm thì hồ hết phải trở về, cửa địa lao tù đóng lại.

Tóm lại dù bắt nguồn từ tích gì, thì ngày rằm tháng 7 cũng là ngày người nai lưng cúng đồ ăn cho cô hồn, dã quỷ. Họ với thể là những người chết rồi nhưng ko được đầu thai vào các nẻo luân hồi thấp đẹp hơn như trong Phật giáo giảng giải, mà làm quỷ đói vì nghiệp nặng đã tích trong kiếp người. Họ cũng với thể là những vong linh chết oan, mang oán nặng và chưa thể đi tiếp đường luân hồi sau cái chết.

Cúng cô hồn không chỉ với ý tức là “hối lộ” để họ không phá hoại việc làm ăn của người trằn. Nghe mang vẻ thiếu chút lòng thành mà vị tư, vị lợi. Thật ra tục lệ đó có sở hữu ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Để con người vứt bỏ đi nỗi sợ hãi ma quỷ của mình, nhìn nhận rằng các sinh mệnh thống khổ kia chính là vì ko sống rẻ trong những kiếp trước mà tạo thành tội nghiệp quá nặng, mà phải trả giá cho đến lúc hết nghiệp, hoặc là vì ấp ủ giữ tâm oán thù mà chẳng thể siêu thăng.

Họ chính là phải khiến cô hồn luôn đói khát nhưng lại chẳng thể ăn cho thỏa. Giả dụ mang, họ chỉ ăn được những đồ thanh bạch, dễ nuốt bởi cổ họng rất dài và hẹp. Luôn khát khao là thế, nhưng ví như nuốt 1 miếng qua mồm, thức ăn bùng cháy thành ngọn lửa trong bao tử khiến họ rất đau đớn.

Thế nên mâm cúng cô hồn xưa được mô tả: “…cúng cô hồn, ma đói, tiêu dùng lễ vật sơ lược như bánh đa, bánh bỏng, ngô bắp, khoai lang, trứng luộc… hậu hĩnh thì mang xôi chè và thế nào cũng với 1 nồi cháo hoa…” – (Trích mục Tết Trung Nguyên, Đất lề quê thói, Phong tục Việt Nam của Nhất Thanh).

Theo Đài Á Châu, một lễ nghi tương tự đã được chính quyền đơn vị nhiều ở các triều đại nước Việt xưa cũng với ý nghĩa như vậy là Trai Đàn Chẩn Tế hay Thủy Lục đạo tràng. Đây là đạo tràng để siêu độ cho vong hồn người đã khuất nhất là người vô danh, binh lính chết trận, người chết do bão lụt thiên tai, dịch bệnh. Trong lễ nghi chi tiết còn ghi lại được, khi làm Lễ Tiến Linh, cúng thí thực cô hồn là những mâm cơm chay, mâm quả, cháo trắng, gạo, muối, đường… (Theo Châu bản triều Nguyễn: Tư liệu Phật giáo qua các triều đại nhà Nguyễn 143 năm từ Gia Long 1802 tới Bảo Đại 1945).

Theo Đài Á Châu,  hiện tại, mâm cỗ cúng cô hồn đã với phổ quát biến đổi, những hạ tầng kinh doanh càng lớn thì mâm càng cao, cỗ càng đầy. Nào xôi, gà, giết mổ lợn luộc, bánh ngọt, trái cây đủ cả, thậm chí có gia chủ còn tung tiền sau lúc hoàn thành lễ cúng. Loại tục “giật cô hồn” vì vậy càng quyết liệt và dễ sinh biến tướng phản cảm.

Cúng cô hồn mà ko biết cô hồn sở hữu tiêu dùng được ko

 “Giật cô hồn” – nét văn hóa độc đáo hay đi trái lại sở hữu ý nghĩa Thiện lành?

Theo Đài Á Châu, có người nhắc “giật cô hồn” là một phong tục độc đáo của người dân vùng Nam Bộ, và rằng người dân với quan điểm cúng cô hồn thì phải với người tới giật mới hên. Vì thế đang cúng mà mang người bưng cả mâm đi gia chủ cũng ko đề cập gì. Thậm chí cách đây không lâu trên mạng còn lan truyền đoạn video ghi lại cảnh người dân lao vào tranh cướp đồ cúng lúc gia chủ vừa mới nâng nén nhang lên chuẩn bị cúng. Có lẽ cô hồn cõi âm còn chưa kịp động vào đồ cúng vì lễ còn chưa bắt đầu thì đã bị cô hồn sống cướp hết rồi.

Theo Đài Á Châu, phổ quát bạn đọc chia sẻ rằng tục lệ cướp giật này không hề vì người ta đói khát, mà chỉ đơn giản là để cho vui. Chậm triển khai là một nét văn hóa tấp nập và ko với gì đáng phàn nàn. Thế nhưng có ý nghĩa hướng Thiện, giáo huấn con người hướng tới nhận diện sự phổ thông của sinh mệnh, hiểu được giá trị của sinh mệnh và dòng lý nhân nào quả nấy để sống thấp hơn, thì hình ảnh cướp giật trong lễ cúng cô hồn miêu tả một sự lệch pha so sở hữu ý nghĩa truyền thống phải chăng đẹp chậm tiến độ.

Theo Đài Á Châu, vị vua thứ 2 của triều Nguyễn nước Đại Nam, Minh Mạng từng nói: “Nhà Phật sử dụng Thần đạo để dạy đời, đạo Khổng Tử chỉ dạy luân thường là món dùng hằng ngày, song tóm lại chung quy đều dạy người ta làm điều thiện mà thôi. Nhắc ra người ta sinh ra ở trong vòng Trời Đất, nên khiến điều thiện, nên hạn chế điều ác. Đối với đạo Phật dạy người ta bằng thuyết họa phúc, báo ứng, ta ko nên nhất khái cho là dị đoan. Một việc khuyên người ta khiến điều thiện của nhà Phật, dẫu Thánh nhân sống lại, cũng không thể đổi bỏ đi được” – (Trích Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam thực lục chính biên).

Từ khóa: Dai A Chau. Có thể tìm hiểu thêm Dai A Chau tại https://www.dkn.tv/khac/trung-quoc-tro-thanh-noi-xuat-khau-xac-chet-so-mot-the-gioi-nhu-the-nao.html